Een film die via drie verhalen over een periode van 1000 jaar een liefdesverhaal vertelt met de levensboom ('The Fountain of Youth') uit de Mayaanse cultuur als rode draad. Een vreemder verhaal zal je volgend jaar waarschijnlijk niet in de bioscoop kunnen aanschouwen. Wij hadden alvast een gesprek met regisseur Darren Aronofsky, die na 'Pi' en 'Requiem for a Dream' met 'The Fountain' zijn derde langspeelfilm aflevert.
'The Fountain' wordt verteld aan de hand van drie verhaallijnen waarin één man centraal staat. Waarom heb je de film zo benaderd?
Als je een film maakt over eeuwigheid en onsterfelijkheid is het moeilijk om dat vanuit één perspectief te doen. Ik denk dat ik al zeer vroeg, zelfs nog voor we met het idee van 'The Fountain of Youth' als een belangrijk onderdeel van de film speelden, geïnteresseerd was in het idee om simpelweg een science fiction film te maken die geschiedenis en science fiction samenbrengt.In het begin waren er zelfs maar twee tijdperiodes: het verleden en de toekomst. Het heden is nu een groot onderdeel in de film, maar dat is zo geëvolueerd. Ik vond dat 'The Fountain of Youth' een fantastisch onderwerp was. Niemand heeft er ooit een film rond gemaakt. En toch is het één van de oudste verhalen die we kennen en dat vandaag de dag nog volop onder de mensen leeft. We hebben Thomas (het personage van Hugh Jackman, red.) trouwens altijd gezien als drie delen van één man. Soms spraken we over Thomas the conquistador als de hic, Thomas de wetenschapper als de ego en Thomas de ontdekker als de super-ego. En soms spraken we over conquistador Tom zijnde het lichaam, wetenschapper tom zijnde het verstand en toekomstige Tommy zijnde geest of ziel. Eigenlijk is het heel simpel: Er is een man in de toekomst die wordt geplaagd door herinneringen uit het heden. Daarin geeft zijn vrouw hem een boek dat over het verleden vertelt. En dat laatste is allemaal verbeelding. Het is helemaal niet zo moeilijk. Alle elementen zijn aanwezig dus kijkers snappen dat ook. Er zijn natuurlijk mensen die bepaalde dingen in andere opzichten zien maar we hebben altijd opengestaan tegenover andere manieren van interpretatie. Dat is ook het leuke: je kan altijd verschillende denkpatronen ontdekken.
De grootste invloeden van 'The Fountain' komen uit de Mayaanse cultuur. Hoe ben je daarin geïnteresseerd geraakt?
Toen ik nog studeerde ben ik op vakantie geweest in Belize, een klein land ten zuiden van Mexico, en ben ik met enkele vrienden door Mexico getrokken. We hebben toen een aantal sites bezocht en ik vond de cultuur meteen geweldig. Het hele idee is van dan af in mijn hoofd beginnen spoken. Ik was echt geïnteresseerd in het hele gegeven en heb er ook enkele vakken over gevolgd op school. Toen ik aan dit project begon was ik zelfs aan het lezen over conquistadors in 'The Conquest of New Spain' van Bernal Diaz. Het feit dat het verhaal rond een levensboom draait die ook aan bod komt in andere culturen, denk maar aan de levensboom in de tuin van Eden, heeft er voor gezorgd dat ik zeer geïnteresseerd raakte en ik de verschillende spirituele zinnen van al die regio's ben beginnen verbinden.
Net als in je vorige films kan 'The Fountain' rekenen op een overweldigende soundtrack. Hoe belangrijk is muziek in jouw films en geef je je componist, Clint Mansell, volledige vrijheid of gebeurt alles in samenspraak? Pas je de scènes aan aan de muziek of is het toch eerder omgekeerd?
Uiteindelijk wordt de muziek aangepast aan de film. Althans, meestal. Behalve als er op dat gebied iets fantastisch gebeurt. Maar normaal volgt ze de beelden. Ik behandel de muziek op een even belangrijke manier als de cinematografie en het production design. In Hollywood kan je normaal gezien pas een componist bij het project betrekken als je film klaar is en dan heb je zeven of acht weken om een volledige soundtrack te componeren, wat ik absurd vind. Bij mij werkt het anders. Omdat Clint een oude vriend is en we al heel lang samenwerken ga ik losjes met hem om en vertel ik hem geleidelijk aan het verhaal. Voor 'The Fountain' was dat al in 2000. Dan stuurt hij me een aantal ideeën op en na enkele grondige luisterbeurten vertel ik hem wat me bevalt. En als er uiteindelijk meer en meer beelden klaar zijn levert hij meer en meer materiaal af. En zo gaat dat heen en weer. Uiteindelijk bereiken we dan iets waarvan we denken dat het samenhangend is. Ik probeer echt te vermijden om soundtracks te maken met liedjes op. Bij een film als 'Boogie Nights' is het heel normaal om aparte nummers toe te voegen omdat die verbonden zijn met het thema van de film. Maar ik probeer films te maken die op zichzelf kunnen staan. Daarom heb ik een soundtrack altijd bekeken als een samenhangend stuk werk dat de film samenbindt, als het ware als een extra personage.
'The Fountain was eerst een big-budget film met Brad Pitt en Cate Blanchett in de cast maar is dan geannuleerd en nadien een kleinschaliger project geworden. Heb je je werkwijze moeten herzien om deze versie te maken?
We waren zo verloren geraakt in het Filmster-studio systeem dat ik niet wist dat er een manier was om 'The Fountain' op deze manier te maken. De werkwijze waarop grote studio's films maken is heel specifiek en dingen die eigenlijk niet zo veel zouden mogen kosten draaien meestal uit op zeer grote uitgaven. Wanneer het project geannuleerd werd had ik zeven maanden om het in feite opnieuw tot leven te wekken. Ik heb me dan gerealiseerd dat ik een no-budget filmmaker ben. Dat is ook hoe ik begonnen ben. Pi kostte zestig duizend dollar en 'Requiem for a Dream' vier miljoen dollar, wat in België veel is voor films, maar in Amerika is dat niets. 'The fountain' zou aanvankelijk zeventig miljoen dollar kosten maar mede dankzij de halvering van dat budget vond ik ondanks het feit dat het een studio film was een manier om er toch een zeer onafhankelijke sfeer aan te geven.
Heeft die budgetbeperking de film ook visueel veranderd?
Natuurlijk is de film veranderd. Maar uiteindelijk gaat het toch om de acteurs. 95% van de film zit je naar Hugh Jackman of Rachel Weisz te kijken en zo wordt het hun film. Het worden hun emoties die je beleeft. Het worden de contouren van hun gezichten die je ervaart. Maar ik denk dat het hele concept van de film gelijkaardig was met het originele, behalve dan dat ik anderhalf jaar extra had om het te perfectioneren. Omdat ik meer tijd had kon ik het opnieuw bekijken en vond ik andere manieren om de film te maken. En dat maakt dat alles een beetje scherper en beter afgelijnd is. De hele overgang van donker naar licht is essentieel. De film begint heel donker en wordt lichter en lichter naargelang hij evolueert en vormt zo een constante beweging: zoals Tom die van de angst voor de dood overgaat naar het ervaren en aanvaarden van zijn eigen dood.
Je wordt vaak de nieuwe Stanley Kubrick genoemd en 'The Fountain' wordt zelfs vergeleken met '2001: A Space Odyssey'. Heeft Kubrick enige invloed gehad op jou als filmmaker? En wat zijn de andere invloeden geweest bij het maken van deze film?
In 2003,ongeveer twee weken voor ik begon met het herschrijven van 'The Fountain', heb ik voor het eerst de correcte versie van Sergio Leone's 'Once Upon a Time in America' gezien. Een film die nooit eerder op die manier in de Verenigde staten was vertoond. Ik vond de structuur ervan zeer interessant. In die film wordt er ook door drie tijdsperiodes gegaan. Je hebt de jonge gangsters, de gangsters als ze 20 zijn en je hebt de oude mannen. De manier waarop er tussen drie verschillende tijdsperiodes wordt geswitched was een grote inspiratiebron en invloed voor mij. En dan was er ook Alejandro Jodorowsky, die begin jaren 70 de fantastische films 'The Holy Mountain' en 'El Topo' heeft gemaakt en momenteel terug heel wat aandacht krijgt. Zijn werk heeft een spiritueel kantje en is ook een invloed geweest. Ik was zeer vereerd dat hij enkele dagen geleden tijd heeft uitgetrokken om naar 'The Fountain' te komen kijken. En wat Kubrick betreft. Natuurlijk waren we ons bewust van '2001: A Space Odyssey', maar dan vooral omwille van de technische vaardigheid waarmee hij gemaakt is. Als je vandaag de dag die film uit eind jaren zestig bekijkt houden de visuele effecten nog steeds stand. Maar als je naar 'The Matrix' kijkt, wat een fantastische film is en grondbrekend werk heeft verricht, merk je dat een deel van het CGI werk er slecht begint uit te zien. Het is nog steeds een ongelooflijk goede film, maar hij heeft niet dat tijdloze aspect dat '2001' wel heeft. Dat is iets dat ik duidelijk heb gemaakt aan mijn jongens. We moesten wegblijven van CGI en andere, nieuwe manieren vinden om dit te maken.
Release: 07 maart 2007
Door Guy Van Ingelgom
