Mijn naam is Ruben De Vos. Ik ben 18 jaar en filmstudent op het KASK in Gent. Ik moet nog maar een kleuter geweest zijn toen ik voor het eerst in contact kwam met films. Niet alleen hebben mijn vader en ik doorheen de jaren een gigantische collectie aangelegd, ook kreeg ik de microbe te pakken toen mijn grootmoeder vertelde dat haar vader tussen het jaar 42’ en 62’ zelf een cinemaatje openhield en wel in het huidige Lovendegem. ‘Cinema Rio’ draaide zowat alles wat je je maar kon voorstellen, inclusief Duitse films toen België bezet werd.
De Westerns met cowboyhelden als John Wayne waren toen het neusje van de zalm en ook de Sisi-reeks was daarnaast razend populair. Persoonlijk ben ik meer fan van de Hitchcock films van de jaren 50 (“Vertigo”, “Rear Window”, enz. …) maar ik denk dat we het er allemaal wel over eens zijn dat toen veel goede films gemaakt zijn. Nu probeer ik vooral om open te staan voor nieuwe zaken en hier en daar ervaringen op te doen. Ik heb alleszins nog een lange weg te gaan.
Nothing is written
Inkijk op Brittanie’s grootste woestijnavontuur
“Lawrence of Arabia” doet ongetwijfeld een belletje rinkelen. Het is niet voor niets een van de meest aanprezen films van zijn tijd en wordt beschouwd als een absoluut hoogtepunt in de filmgeschiedenis. In 1963 sleepte hij maar liefst 7 Oscars in de wacht waaronder die voor beste film, regie, acteur en beste montage. Een historisch drama dat zijn weerga niet kent en niet te vergeten: gebaseerd op het waargebeurde verhaal van de Britse kolonel Thomas Edward Lawrence.
Het moet nog maar een paar dagen geleden zijn dat ik hem gezien heb. Ondanks dat de film bijna drie uur en dertig minuten duurt kan ik er maar geen genoeg van krijgen. Het blijft een raadselachtige biografie waar ik me elke keer weer in laat meevoeren. Akkoord, de film is onder ons nog steeds een begrip om nostalgische redenen en omdat het esthetisch knap in elkaar zit, maar daarom moet het verhaal nog niet onderdoen voor het spektakel.
De film begint bij de dood van het hoofdpersonage (een veel voorkomend verschijnsel, denk aan Orson Welles’ “Citizen Kane”) waarna we terugblikken op diens leven. Simpel maar effectief leggen we beetje bij beetje het personage bloot waarbij we niet alleen zijn ervaringen onder de loep nemen, maar ook hoe hij daar psychologisch mee omgaat. Dit is trouwens de typische stijl van David Lean: een rond karakter die vaak een soort evolutie meemaakt en wij volgen hem daarbij.
Wat een David Lean picture ook tekent, is het oog voor detail dat met elk shot gepaard gaat. Omdat hij koos voor ruime en overzichtelijke shots geeft hij zichzelf de vrijheid om de uitgestrekte woestijnen van Jordanië tot de bloedspatten en de zandkorrels op de gezichten van de Arabieren zo goed mogelijk in beeld te brengen. De stammen hierop zijn bijna allemaal zichtbaar, uitgedost met gewaden die nauwelijks van de echte te onderscheiden zijn. Dit heeft Lean te danken aan zijn costumière Phyllis Dalton, die verder ook meewerkte aan de kostuums voor films als “Oliver!” en “Doctor Zhivago”.
Een leuk weetje: ze heeft gedurende de opnames het militaire kostuum van hoofdrolspeler Peter O’Toole net iets te krap gemaakt, wat verklaart waarom hij er telkens zo ongemakkelijk bijloopt.
Hoewel de film gereleased is in 1962 (in België was dat in 1964) zijn de taferelen nog steeds actueel en hebben de eindeloze vlaktes iets tijdloos. Daarnaast lijken de felle zon en de kolossale bergen op het scherm tot leven te komen waardoor we er als kijkers net zelf in meespelen. Dat kan vandaag alleen als je een VR-bril opzet of een kwalitatieve film neerzet.
David Lean opteerde vaak voor ruime shots die meestal in Marokko, Jordanië en Spanje gedraaid zijn.
De film was echter niet altijd in alle kringen geliefd, destijds kreeg de film ondanks de sterke acteerprestaties en de bewonderenswaardige regie het hard te verduren omdat er gedurende de hele film geen enkele vrouw herkenbaar in beeld kwam. Daarnaast is het wellicht interessant om te weten dat “Lawrence of Arabia” in veel Arabische landen verboden werd omdat de bevolking verkeerd in beeld gebracht zou zijn. Pas later zou acteur Omar Sharif (die de rol vertolkte van handlanger en Sherif Ali) contact opnemen met de toenmalige president van Egypte die het verbod na het bekijken van de film ophief.
Ondanks alle kritiek die de film ontving, werd hij over het algemeen goed gesmaakt door het publiek. Voornamelijk omdat de actiescènes en de opnames in de woestijn tussen de kolossale zandbanken iets avontuurlijks hadden, maar ook omdat de regisseur zich wat creatieve vrijheid geschonken had en het verhaal ook voor een deel geromantiseerd heeft. Dit laatste is voor discussie vatbaar, maar wie het verhaal leest zal zien dat de film grotendeels vrij dicht in de buurt komt van de waarheid.
Het filmsysteem van vandaag heeft veel te danken aan Lean’s (in zijn tijd) verfrissende blik op het medium en wie goed kijkt, ziet waarschijnlijk enige gelijkenis met de huidige Hollywoodfilms. Kortgeleden keek ik naar een documentaire over regisseur en producer Steven Spielberg en dit is niet toevallig zijn lievelingsfilm. Zo doen veel van de scènes tussen de rode bergen van Wadi Rum je ongetwijfeld denken aan de berglandschappen uit “Indiana Jones and the Last Crusade” en speelt “Raiders of the Lost Ark” zich ook gedeeltelijk af in Cairo.
Men vermoedt ook dat vele scènes zijn opgenomen nabij Ait Benhaddou (Marokko), een imposant dorp bestaande uit verschillende restanten van oude forten, ongeveer 24 km ten Noordwesten van de stad Ouarzazate. Puur filmdecor dus. De rode omringende torens herken je misschien uit films als “Gladiator”, “The Last Days of Sodom and Gomorrah” en “The Jewel of the Nile”. Bovendien zit je op 4,82 km van een hotel voor de cast en crew, wat maakt dat deze plaats een waar paradijs wordt voor elk filmmaker.
‘Nothing is written’ bijt Lawrence Sherif Ali toe wanneer hij van zijn kameel afstijgt en zijn hoofddoek afneemt. Daar ga ik mee akkoord. Er mag al eens gebotst worden met het systeem. Toch vind ik dat er een gulden middenweg moet zijn, ook al is het moeilijker dan ooit om in de huidige samenleving een film te draaien die werkelijk iedereen aanspreekt en tegelijkertijd als ‘politiek correct’ wordt beschouwd. “Lawrence of Arabia” was ergens wel een kansmaker, maar wordt tot op de dag van vandaag nog steeds door sommigen als controversieel gezien. Zo zie je maar dat geen enkele film perfect is.
Al komt deze toch wel verdomd dicht in de buurt.
