The Monuments Men is gebaseerd op een populair non-fictieboek uit 2009 en vertelt over een groep oudere soldaten (in de film vertolkt door George Clooney, Matt Damon, John Goodman, Bob Balaban, Bill Murray, Jean Dujardin en Hugh Bonneville) die tijdens WO II de door de nazi’s gestolen kunstschatten proberen te recupereren.
Onder die ontvreemde kunstwerken bevinden zich onder meer het altaarstuk Het Lam Gods, dat verdween uit de Sint-Baafskathedraal in Gent, en het marmeren beeldhouwwerk Madonna met Kind van Michelangelo, toen gestolen uit de Onze-Lieve-Vrouwekerk in Brugge.
Heren, wat trok jullie aan in dit project?
Grant Heslov: Wel, dit is een grote, epische WO II-film met bekende namen. Maar dit is ook een verhaal dat nog nooit verteld werd. Het is een waar verhaal over enkele soldaten die door president Franklin Delano Roosevelt en generaal Eisenhower gevraagd werden om tijdens WO II al de monumenten en kunstwerken van de geallieerden te beschermen. Maar dan ontdekten die merkwaardige mannen dat de toestand veel erger was dan ze hadden verwacht. De nazi’s waren op grote schaal kunst aan het stelen. En zo wordt hun opdracht een speurtocht naar al de kunst die Hitler heeft laten stelen en misschien wil laten vernietigen.
George Clooney: Nooit eerder werd er tijdens een oorlog zoveel kunst gestolen. Toch niet op die schaal.
Hebben jullie dit project voorrang gegeven op andere ?
Grant Heslov: Neen, zeker niet. De waarheid is eigenlijk heel eenvoudig. Ik kocht het non-fictieboek The Monuments Men: Allied Heroes, Nazi Thieves and the Greatest Treasure Hunt in History van Robert M. Edsel en Brit Witter heel toevallig in een luchthaven en las het later op het vliegtuig. Ik vond het ongemeen boeiend. Ik heb het boek toen een tijdje in mijn schuif gelegd. Maar een jaar later waren George en ik de opnames van The Ides of March aan het afwerken en we hadden toen nog geen nieuw project in de pipeline. We vroegen ons af wat we vervolgens zouden kunnen doen. En plots herinnerde ik met dat boek dat ik op het vliegtuig had gelezen. Ik zei meteen: ‘George, lees dit boek. Ik vind het heel interessant. Ik denk dat we er iets mee kunnen doen.’ Meer was het niet. Het was als een vonk die opspatte. Dit was het volgende project dat we wilden doen. Het was fris, origineel en boeiend en het had diepgang.
Kunst stelen is iets van alle tijden. Waarom is iedereen zo geobsedeerd door de nazi’s? Zijn het gemakkelijkere slechteriken?
George Clooney: Wel, de nazi’s deden wel meer dan zomaar een beetje kunst jatten. Wanneer je door het Vaticaan of door het Louvre loopt, dan merk je dat daar heel wat kunst staat dat van elders komt. Het Louvre zegt nu dat ze inspanningen willen leveren om sommige van die werken terug te geven. Die schatten waren immers vroeger in handen van joodse verzamelaars, maar werden tijdens WO II gestolen. Dat is een verhaal dat ik en waarschijnlijk nog veel andere mensen min of meer kende. Maar wanneer je dan verder graaft, ontdek je dat de nazi’s zes miljoen meesterwerken hebben gestolen. Zes miljoen ! Dat zijn geen enkele honderden. Daarnaast hebben de nazi’s ook nog schilderijen van Picasso en Salvador Dali verbrand omdat ze het de kunstuitingen van gedegenereerden vonden. Dit gaat dus veel, veel verder dan gewoon diefstal. Dit was een heel specifiek en belangrijk moment in onze geschiedenis waarop men heel bewust bezig was met het vernietigen van andere culturen. Je mag dus zeker niet zeggen dat we dit meer gewicht geven dan het verdient. Neen, ik vind echt dat dit verhaal absoluut moet verteld worden en dat ons nageslacht dit moeten weten.
George, dit is jouw vijfde film als regisseur. Waarom wil jij kost wat kost regisseren?
George Clooney: Ik ben altijd op zoek naar interessante verhalen die ik onder mijn hoede en bescherming kan nemen; wat kan door die verhalen ook zelf te regisseren. Nu, Grant en ik hebben een bedrijfje en we werken intussen al zo’n 30 jaar samen. En we zijn het met mekaar eens dat we altijd verhalen moeten vertellen waarin je opinies hoort die slechts heel zelden in de media opduiken. Maar dan moet je wel kansen krijgen. We zijn nu op een moment in onze carrière gekomen dat we films mogen en kunnen maken die vrij moeilijk groen licht krijgen of die lastig zijn om maken. Zolang ze ons de kans geven om dat te doen, blijven we uiteraard doorgaan als filmmakers die controle hebben over hun verhaal. Ook al omdat zo’n lastige projecten uiteindelijk veel plezieriger zijn om maken. Er schuilt dolle pret in het verleggen van grenzen.
Jullie criteria voor de casting? Want in deze film hebben jullie rollen voor oude vrienden zoals Matt Damon en John Goodman en voor nieuwe maten zoals Hugh Bonneville en Jean Dujardin.
Grant Heslov: We houden van acteurs die goed kunnen drinken. Neen, serieus, we willen werken met mensen waarmee we goed kunnen opschieten en die ook nog goed kunnen acteren. Eigenlijk gaan we zelden echt op zoek. Dat maakt ons leven zoveel eenvoudiger, omdat we weten dat we op al die mensen kunnen vertrouwen.
Hoe ervaarden jullie de shooting in Duitsland?
George Clooney: Het viel wel mee. We hebben in een bunker van Hitler gefilmd en in de beroemde studio Babelsberg die intussen al honderd jaar bestaat. Maar we zijn nog op andere locaties gaan filmen. We hebben wel een beetje pech gehad met het weer. Want we hadden sneeuw nodig voor ‘The Battle of the Bulge’- episode. We kregen ook sneeuw, maar toen wilde het niet meer stoppen met sneeuwen. En koud dat het was ! De Duitse lente van 2013 was naar verluidt de ergste sinds 1860. Dat kon tellen. We deden scènes met Cate Blanchett, maar van zodra zij ademde, zag je een witte wolk uit haar mond komen. Cate moest hele scènes spelen zonder ademen.
