American History X: een nog altijd brandend actueel drama om X tegen te zeggen
Een alternatieve geschiedenis, daarop doelt de titel, maar jammer genoeg is rassenhaat nog altijd een terugkerend element in onze historie. De film uit 1998 toont aan hoe verblindend en meedogenloos haat kan zijn. Hoofdrolspeler Edward Norton was niet tevreden met hoe regisseur Tony Kaye de film initieel zag. Hij bemoeide zich met de montage en het kwam zelfs zo ver dat hij het slot wijzigde. “Iedere keer als ik een discussie had met Norton, had ik geen been om op te staan. Hij dweilde de vloer met mij af omdat hij een gladde tong had. Mijn probleem doorheen heel de film was dat ik nooit tegen iemand kon vertellen wat mijn bedoeling was met de film”, aldus Kaye, in een interview uit 2002 met The Guardian.
De broers Vinyard hebben een zeer sterke band. Maar wanneer de oudste broer Derek (Edward Norton) na een gruwelijke moord naar de gevangenis moet, verliest jongere broer Danny (Edward Furlong) zijn grote rolmodel. Hij staat er alleen voor en komt op hetzelfde pad als zijn broer terecht: dat van de neonazi’s. Derek is namelijk lid van een ‘White Power’-groepering die een diepe haat heeft tegen mensen van vreemde origine. Hij staat vol getatoeëerd met neonazistische opschriften en als kers op de taart een zwart hakenkruis op de borst. Danny wordt ook in die cultuur meegesleept.
Ondertussen ontstaat er in de gevangenis een vertrouwensband tussen Derek en een zwarte medebajesklant tijdens zijn dagelijkse karwei in de wasserij. Derek krijgt het er zwaar te verduren en heeft een vriend aan zijn zwarte collega. Terwijl de oudste Vinyard een band heeft met de oorspronkelijke vijand, groeit de afkeer van de jongste tegen die vijand. Hij raakt meer en meer verstrengeld in de neonazicultuur. Wanneer Derek vrijkomt, zie je een duidelijke ideologische metamorfose die in zijn uiterlijk vertaald wordt. Er staat plots haar op zijn ‘skinhead’ en zijn provocerende tattoos zitten verborgen onder de mouwen van zijn hemd. Het doel van Derek is dat zijn broer ook die metamorfose ondergaat.
Diepere elementen, levenslessen en een moeial in de hoofdrol
De film verandert vaak van tijdsperiode. In de verleden tijd verandert het beeld in zwart-wit, wat ook passend is bij hoe de ‘White Power-gang’ denkt over het leven. Zwart tegen wit, wit tegen zwart en zwart-witdenken zijn hierbij de onderliggende gedachtes. De delen die zich afspelen in het heden zijn wel in kleur.
Alles wat misgaat in Amerika is volgens hen de schuld van een buitenlandse invasie. De Black Lives Matter protesten en de aanleidingen ervan versterken de actuele waarde van de film. Rassenhaat en etnische profilering zijn de wereld nog lang niet uit.
De film zit ook vol met sterke beelden die blijven hangen. Denk maar aan de scene waarin het levensdelict van Derek in beeld wordt gebracht. Het is een beeldend verhaal vol emoties, maar bevat ook veel levenslessen. “Hate is baggage. Life’s too short to be pissed off all the time . It’s just not worth it”, is een van de sterkste catchphrases. Hoe de zoektocht naar de eigen identiteit kan leiden tot polarisering en zelfs moord. Hoe één vriendschap in de gevangenis je hele visie en ideologie kan veranderen.
Edward Norton als Derek Vinyard in American History X [Beeld: DIOMEDIA]
Naast het slot heeft Edward Norton met zijn bemoeienis ook het karakter van de film veranderd. Hoe dan ook was het oorspronkelijke verhaal al dramatisch getint, maar Norton maakte er een meeslepende trip van, waarin de gelukzalige momenten op één hand te tellen zijn. Ook de soundtrack van de Britse componiste Anne Dudley zorgt voor een versterkte opwinding en spanning. Dit resulteert in een zeer aangrijpend stuk waar je na afloop even stil van wordt. American History X zet ook aan tot nadenken. De Amerikaanse dramafilm wordt door veel filmfanaten tot vandaag nog gesmaakt. Norton ontving een Satellite award voor zijn acteerprestatie. American History X staat nog altijd heel hoog aangeschreven in de IMDb-top 250. Dat is ongetwijfeld verdiend voor een film van dit kaliber. Zeker een aanrader voor fans van films met een diepere bodem.
De film is te bekijken op Netflix en Amazon Prime.
Over Lars
Hij is eenentwintig jaar oud en studeert Algemene Journalistiek aan de Hogeschool West-Vlaanderen in Kortrijk. We hebben het over Lars Van Compernolle.
Deze jongeheer beschikt over een grote passie voor muziek. In zijn prille leven luisterde hij enkel naar het zwaardere genre onder de noemer ‘de zware metalen’. Later verruimde hij zijn muzikale blik waardoor hij ook een zeer uiteenlopende muziekstijl ontwikkelde. Hij beluistert niet alleen, hij speelt ook basgitaar en tokkelt soms ook op zijn klassieke gitaar.
Lars zat heel zijn leven in Chiro Pittem en was er ook leider. Dat was voor hem een memorabele tijd waar hij met nostalgie op terugblikt. Hij leerde er de meeste van zijn sociale vaardigheden en hij raadt ouders ook aan om hun kinderen in een jeugdbeweging in te schrijven. Zoals vele mensen in het land van de beste bieren ter wereld houdt Lars ervan om regelmatig eens een pintje te drinken weliswaar met zijn vrienden. Sport is ook een vaste klant in het leven van Lars. Hij loopt regelmatig en heeft sinds de coronapandemie een tweedehands koersfiets aangekocht waar hij met passie op rondrijd. Hij houdt ervan om nieuwe pittoreske plekjes te ontdekken terwijl hij op zijn pedalen trapt. Deze jongeman kijkt ook graag naar de bekende balsport, voetbal. Zijn twee favoriete teams die hij op de voet volgt zijn RSC Anderlecht en FC Barcelona. Daarnaast schrijft Lars ook af en toe recensies voor Dansende Beren, een muziekwebsite.
