Een zomer, een landhuis, één zomerliefde. Regisseur Luca Guadagnino geeft ons met zijn “Desire”-triologie - Lo Sono Amore (2009), A Bigger Splash (2015) en Call me by your name (2017) - toegang tot een eindeloze zomer vol mogelijkheden en kansen. En is dat niet exact wat we willen als we naar films kijken? Dat we eindeloos kunnen wegdromen in een wereld die ver weg ligt van de onze? Maar wat is nu net zijn unieke visie, en welke impact heeft die op ons als kijker?
“Tonight has been a wonderful experiment of human contact”
In Guadagnino’s derde langspeelfilm Io Sono l'Amore, oftewel I Am Love speelt Tilda Swinton, Emma, een Russische immigrante die met een Milanise textielbaron trouwde, maar nu lijkt er precies geen ruimte meer te zijn voor haar gevoelens. Terwijl ze in eenzaamheid wegzinkt in het luxueze landhuis van haar schoonfamilie verandert haar inburgering steeds meer in zelfverloochening. Wanneer ze erachter komt dat haar dochter op vrouwen valt vindt ze de moed om zélf op zoek te gaan naar de vergeten versie van zichzelf. Tijdens deze zoektocht ontmoet ze chef- kok Antonio (Edoardo Gabbriellini) die via zijn gerechten haar hoofd binnendringt. De warmte en bloei van de zomer wordt verbeeld door een smaaksensatie die Emma’s zintuigen aanwakkert. In de scene waarin ze overspel plegen zorgt Guadagnino’s associatieve montage dat we ons kunnen inleven in alle extases van de liefde. Die extases verbeeldt Guadagnino op de meest expliciete manier. En met zijn stijlkeuzes wordt het al snel duidelijk dat hij in de tijdsgeest, net zoals zijn personages, moedig is om voor het leven en de liefde te kiezen.
De vormelijke uitvoering is zeker niet perfect, maar die minpunten vergeten we snel tegenover de gelaagde performance van Tilda Swinton, die in een koel, Italiaans elitebestaan verlangt naar het zintuigelijke leven, waarin gevoelens niet moeten worden opgeborgen.
“The world is not ready for your honesty”
De zintuigelijke impact van de zomer krijgt in A Bigger Splash een andere insteek in deze sensuele, zonovergoten thriller die gebaseerd is op La Piscine (1969, Jaques Deray). Vier vrienden brengen de zomer door in een villa op Pantarelli, een Italiaans eiland vlakbij Sicilië. Tilda Swinton keert terug als Marianne Lane, een beroemde rockster die haar stem verloren is. Ze verblijft er met haar huidige partner Harry Hawkes (Ralph Fiennes). Tot ze worden vergezeld door haar ex Paul De Smedt (Matthias Schoenearts) en zijn dochter Penelope Lannier (Dakota Johnson). Hoe meer tijd ze samen doorbrengen, hoe meer ze elkaar en zichzelf beginnen te saboteren om een verloren gevoel van echtheid terug te vinden - tot aan jaloezie, driehoeksverhoudingen en moord toe. Guadagnino gebruikt hier de zomersetting– voornamelijk het zwembad - als een confronterende spiegel, die allerlei intriges en verlangens onthult. Echte liefde lijkt onmogelijk: waar ze wel aanwezig is, wordt ze overschaduwd door innerlijke blokkades, trots en oude pijn.
“Call me by your name and i’ll call you by mine “
Maar wat echte, onmogelijke liefde betekent, weten Elio (Timothée Chalamet) en Oliver (Armie Hammer) als geen ander. Het is zomer in 1983, de zeventienjarige Elio verblijft samen met zijn ouders in een villa op het Italiaanse platteland. Zijn vader is een professor, zijn moeder een vertaalster. Dan arriveert de Amerikaanse, vierentwintigjarige Oliver, die voor 6 weken op bezoek om aan zijn doctoraat te werken met behulp van Elio’s vader. Wat volgt is een bedwelmende zomer voor beide jongens, waarin ze hun wederzijdse verlangens onderzoeken. Door een blik, een aanraking of een liefdesverklaring proberen ze te verklaren wat ze voor elkaar voelen. De setting – wederom een impressionant landhuis – verbergt wie ze echt zijn, en geeft ze hiermee de mogelijkheid om zich te verstoppen, maar ook om zichzelf te ontdekken. Als Oliver voor de eerste keer Elio bij zijn eigen naam noemt, beseffen we als kijker dat die verstopplek de enige plaats is waar ze zichzelf kunnen zijn. De zomer geeft hun hier de vrijheid tot totale identificatie: één worden met de ander. Call Me By Your Name is meer dan een LGBTQ-romance. De film spreekt iedereen aan die ooit verliefd is geworden en nog gaat worden. Guadagnino verfilmt liefde hier als een levensechte fantasie. Maar zoals de meeste zomerliefdes, blijft het daar spijtig genoeg bij, want als Olivers onvermijdelijke vertrek aanbreekt, komt de bitterzoete realiteit naar boven.
Overkomt ons dat niet telkens als we in de cinema zitten? De lichten gaan uit - vanaf het moment dat de film begint slaat ons onderbewuste op hol - we verliezen ons in het verhaal, leven mee met de personages, en vergeten tijdelijk wie we zelf zijn. Maar eens we uit de zaal stappen vervaagt de fantasie en komen we weer terecht in de dagdagelijkse realiteit. Alsof hetgeen wat we gezien hebben een vluchtige herinnering was, verborgen in ons achterhoofd.
“Every film should be an experience that transports the audience to another world”
- Luca Guadagnino
Telkens wanneer we op play drukken tonen Luca Guadagnino’s films ons dat de afstand tussen wie we zijn en wie we kunnen worden flinterdun is tijdens de zomer. Of dat ten goede of ten slechte is, ligt volledig in onze handen. Maar bovenal hebben we de mogelijkheid om onszelf te herontdekken. Zonder onze vertrouwde routine worden we gedwongen vertrouwd te geraken met onze gedachten, onze verlangens en onze dromen. Alles wat we door het jaar niet durven, wagen we nu wél. Waarom? Omdat niemand ons kent. Kortom: we hebben voor een bepaalde tijd, de mogelijkheid om even iemand anders te zijn. Of het nu een zintuigelijke ervaring, een confrontatie of een verstopplek is: de zomervakantie geeft ons een mogelijkheid om een dubbelleven te leiden. En wat is er spannender dan dat?
Cinenews-journaliste: Federica Alexakis
