Filmografie Ingmar Bergman

Ernst Ingmar Bergman (Uppsala, 14 juli 1918 - Fårö, 30 juli 2007) was een Zweeds toneel- en filmregisseur met een oeuvre van 40 films. 
 
Bergmans vader was een luthers predikant waardoor hij opgroeide omringd door religieuze beelden en voorzien van theologische discussies. Hij ging naar de Universiteit van Stockholm, waar hij interesse in theater en later ook in film kreeg. De jonge Bergman zag films van Zweedse cineasten als Stiller en Sjöström, diep geworteld in de theatertraditie en de dramatiek van de stomme film. Bergmans eerste naoorlogse films getuigen van een geloofscrisis en een desinteresse voor de samenleving, na de ontnuchtering van een gehele generatie die getuige is geweest van een inferno. Als reactie concentreert hij zich op het individu. Film staat gelijk met psychodrama met duidelijke formele beïnvloeding van het theater en de vroegere expressionistische cinema. Mede daardoor gaan zijn films meestal over existentiële vragen over sterfelijkheid, eenzaamheid en geloof, vaak direct en niet erg gestileerd gefilmd. 
 
Als regisseur waardeerde hij intuïtie hoger dan intellect, en koos hij voor een niet-agressieve houding tegenover acteurs. Bergman zag zichzelf belast met een grote verantwoordelijkheid tegenover zijn acteurs: hij zag hen als medewerkers in een psychologisch kwetsbare positie. Hij zei dat een regisseur zowel eerlijk als ondersteunend moet zijn om het beste uit anderen te halen. 
 
Een aantal van zijn vroege films is erg gestructureerd. Bergman zei over zijn latere werk dat de personages in het verhaal soms dingen anders wilden doen dan hoe hij het had bedacht, en als je hen niet hun gang liet gaan, het resultaat rampzalig was. Hij liet zijn acteurs steeds meer de dialoog improviseren. In zijn laatste films schreef hij alleen de ideeën achter de dialoog met daarin de richting waarin het verhaal moest gaan. Dit procedé werkte ook voortreffelijk, met een vaak sterke confronterende levensechtheid als gevolg. 
 
Met Het Zevende Zegel (1957) trok hij velen over de streep om film niet zozeer als entertainment maar als een volwaardige kunstvorm, de zevende kunst, te aanvaarden. Bergmans oeuvre raakte in de jaren zestig in Vlaanderen bekend door de figuur van de cinefiele jezuïet pater Jos Burvenich. De strijdvaardige pater trok zelfs naar Zweden in de hoop Bergman en zijn acteurs tot het katholicisme te bekeren. 
 
Bergman werkte altijd met dezelfde kleine groep acteurs, waaronder Victor Sjöström, Bibi Andersson, Harriet Andersson, Gunnar Björnstrand, Ingrid Thulin, Max von Sydow en Liv Ullmann. Hij heeft van 1953 tot en met 1982 trouw samengewerkt met de cameraman Sven Nykvist, die in 2006 overleden is. Als hij de dagelijkse opnames bekeek legde hij de nadruk op het kritisch zijn. Hij zei dat hij zichzelf niet vroeg of iets goed of verschrikkelijk is, maar of het genoeg is of dat het opnieuw opgenomen moet worden. 
 
Bergmans films hebben bij het brede publiek de naam zwaarmoedig, diepgravend en ontoegankelijk te zijn - eigenlijk te ernstig voor een medium dat geleidelijk aan weer entertainment werd. In zijn films behandelt hij de grote levensvragen, de zin van het geloof en schuld en boete. Na de secularisatiegolf van de laatste decennia zijn dergelijke onderwerpen met de toenmalige polemiek eromheen nog slechts van kunsthistorisch belang. Bergman weigerde steeds het publiek de gemakkelijkste weg aan te reiken. Film moest inspanning vergen en geen ontspanning (entertainment) bieden omdat met kennis en inzicht gericht kijken ontzettend meer teruggeeft en verrijking biedt aan de kijker. 
 
Ingmar Bergman overleed in de ochtend van 30 juli 2007 op het eiland Fårö in de Oostzee, op 89-jarige leeftijd. Zijn archieven, in bezit van de "Ingmar Bergman Foundation" en 65 jaar artistieke schepping omvattend, werden in 2002 in zijn geheel aan het Zweeds Filminstituut geschonken. In juni 2007 werd deze collectie toegevoegd aan "het geheugen van de wereld": de werelderfgoedlijst voor documenten. Begin september 2007 maakte de Zweedse overheid bekend twee miljoen euro uit te trekken voor het digitaliseren van Bergmans films, en tevens te investeren in een jaarlijks theaterfestival.