De teller staat op 60 jaar, en nog steeds is Jackie Chan de best gekende Chinese acteur ter wereld. Na een aantal magere jaren in het begin van zijn carrière, begon alles te rollen vanaf de jaren '80... En het is een echt mirakel: zijn succes blijft tot op vandaag overeind, en is constant en internationaal.
Maar Jackie is zijn vaderland niet vergeten, hij blijft switchen van Hollywoodproducties naar producties die 'made in Hong Kong' zijn. We geven hem met bijzonder veel plezier het woord, als hij - kort - zijn carrière bespreekt, en zijn langspeelfilm Chinese Zodiac, die bij ons uitkomt op dvd en blu ray.
Uw artistiek parcours begon toen u het team van de Seven Little Fortunes vervoegde, aan de zijde van Sammo Hung en Yuen Biao. Kunt u even teruggaan naar die periode, in het begin van de jaren '60?
Jackie Chan: Onze meester was erg streng, het was heel zwaar... de druk was enorm, zowel fysiek als mentaal! Maar het ergste was dat alles zo onpersoonlijk was. We werden geschminkt, en als een van de zeven leden van de groep gewond raakte, werd hij onmiddellijk weggebracht.
Iedereen was vervangbaar, en we hadden trouwens namen die de meester ons had gegeven: Yuen Biao en Yuen Wah hielden de pseudoniemen die ze toen kregen. Ik was Yuen Lau… maar net als Sammo heb ik mijn echte identiteit teruggenomen na mijn vertrek.
Tijdens uw carrière kruiste u Bruce Lee, en ook – onder andere – Yuen Woo-Ping… welke herinnering houdt u hieraan over?
Jackie Chan: Voor ik succesvol werd, heb ik gewerkt als stuntman in de films van Bruce Lee. Hij was al een ster. Hij was een echte professional, die alles over had voor zijn kunst. Toen ik hem laatst ontmoette, hebben we gebowld... maar ik heb meer tijd doorgebracht met het spelen van bodyguard en het weghouden van nieuwsgierigen dan leuk was!
Na zijn dood heeft de wereld van de cinema uit Hong Kong zo goed en zo kwaad mogelijk geprobeerd om hem te "vervangen"... ik was één van de mogelijke toekomstige "nieuwe draken", maar ik voelde me niet helemaal op mijn gemak in deze rol van opvolger. Toen ik de teugels van mijn carrière in handen heb genomen, ben ik de omgekeerde richting uitgegaan: ik heb de weg van de "kung-fu komedie" gekozen, van jan en alleman, die zichzelf niet ernstig neemt.
Bruce Lee, Jacki Chan. Enter The Dragon, 1973.
Wat Yuen Woo-Ping betreft: ik was dol op zijn choreografie voor The Matrix, en de manier waarop de film de Hong Hong-stijl met zoveel passie heruitvindt en vernieuwt. De carrière van Woo-Ping heeft erg geprofiteerd van dit succes. Ik heb met hem en met Jet Li gewerkt aan The Forbidden Kingdom, dat was bijzonder leuk.
Tot het einde van de jaren '70, en zelfs iets later, waren de producties uit Hong Kong (waaronder die van de onvermijdelijke Shaw Brothers) gewoonlijk erg somber, erotisch, gewelddadig, met een radicaal crescendo op het einde van de jaren '70. Welke grote veranderingen kwamen er na dit tijdperk van pure exploitatie?
Jackie Chan: De Shaw Brothers wilden de internationale markt veroveren, en konden zich daarom niet meer concentreren op het Chinees historisch erfgoed... De Ming- of Song-dynastieën betekenden niet veel voor het westerse publiek, dat meer op zoek was naar martial arts-producties vol gevechten! Het buitenlandse publiek en de critici waren opgetogen over deze gevechtschoreografieën. De Shaw speelden in op deze vraag.
Tegenwoordig weet het publiek iets meer over China, zijn geschiedenis, geografie, enz. En ik denk dat het nog meer wil weten! Sinds Tiger and Dragons kunnen we ons historisch erfgoed echt in de kijker zetten, er is een oprechte belangstelling voor.
Tiger and Dragon, 2000.
Mijn laatste film, Chinese Zodiac, is eerst en vooral een avonturenkomedie, maar hij steunt wel op historische feiten en problemen (de postkoloniale plunderingen). Tegenwoordig is er een markt voor films die ontspanning, amusement en een meer diepgaand discours mengen.
Chinese Zodiac is het laatste deel van de trilogie Armour of God, die in 1986 begon met Mister Dynamite, en werd verdergezet in 1991 met Operation Condor. Hoe stond u tegenover deze opnames, die het einde van een tijdperk inluidden... en uw laatste langspeelfilm als acteur van actiefilms?
Jackie Chan: Dat laatste gedeelte had ik niet gepland... Door de wereld rond te reizen en musea te bezoeken, zag ik erg veel mooie objecten die tot ons historisch erfgoed behoorden. Ik vroeg me af hoe deze unieke stukken in deze etalages waren terechtgekomen, en jammer genoeg vaak in privéverzamelingen.
Chinese Zodiac.
Tegelijkertijd verschenen er heel wat artikels in de pers over de pogingen van de Chinese regering om deze precieuze stukken, die tijdens de koloniale periode waren gestolen, terug te kopen. Veel rijke particulieren hebben objecten van grote waarde in handen gekregen... deze zwarte markt vertegenwoordigt enorme sommen. Voeg dat alles samen, zet er een "gentleman-dief" bij, en u heeft een goede basis voor een scenario!
Hoewel Chinese Zodiac enorm veel stunts en acties bevat, zijn er nochtans minder gevechten. Bovendien ontwikkelt u een discours gebaseerd op vergeving en tolerantie.
Jackie Chan: Ik wilde vermijden om in de val te trappen van een verhaal dat klonk als "China tegen de rest van de wereld"... Ik probeer altijd om raciale of zwart-wit stereotypen te vermijden. Ik herinner mij dat ik, in de eerste versie die me werd voorgesteld van Rumble in the Bronx, uitsluitend moest vechten met Afro-Amerikaanse tegenstanders! Ik heb opgemerkt dat dit niet juist is, dat de misdaad geen precieze huidskleur of cultuur heeft... De grote slechterikken in Chinese Zodiac hebben een verschillende achtergrond, maar ze worden verenigd door hun hebzucht, en ze zijn bereid om antieke en onvervangbare relieken te vernielen voor geld!
Aan de andere kant hebben de positieve personages een zuiver hart, en worden ze gemotiveerd door rechtvaardigheid, niet alleen die van de mensen, maar ook historisch.
U heeft er een mooie carrière op zitten, vol succes... U deelt uw fortuin met tal van liefdadigheidsinstellingen.
Jackie Chan: Sinds 1988 zorgt mijn stichting voor de armen, en voor de ongelukkigen die getroffen worden door natuurrampen. MIjn ouders hebben heel hun leven hard gewerkt, en alles gedaan wat ze konden om me alles te geven wat ik nodig had. Ik probeer dan ook een deel van mijn energie te wijden aan concrete en positieve actie. Ik kan snel een concert organiseren, en even snel fondsen verzamelen, zoals bij de aardbeving in Sichuan.
Maar daarnaast probeer ik om in mijn films en in mijn dagelijks leven constructieve ideeën door te geven, waarvan ik hoop dat ze zich zullen verspreiden. In een film, tijdens een gevecht, raap ik het vuilnis op dat rondslingert, en ik zorg ervoor dat ik toon hoe men de gevechtskunsten juist moet gebruiken, de morele regels. In het openbaar weiger ik om haaienvinnensoep te eten, zoiets doet snel de ronde... Ik heb ook benadrukt dat ik stopte met roken. Positieve actie gaat van aandacht voor deze details tot grotere zaken.
Wat zijn uw toekomstplannen?
Jackie Chan:: Ik ben 60 jaar, ik kan al mijn stunts niet meer zelf doen. Mijn lichaam kreeg het tijdens mijn carrière zwaar te verduren: ik heb alle botten in mijn lijf gebroken of beschadigd, ik kreeg een gat in mijn hoofd toen ik uit een 10 meter hoge boom viel, ik heb gebloed aan neus en mond...
Chinese Zodiac.
Toen ik Cannonbal Run opnam in 1981 kwam regisseur Hal Needham met het idee om deze ongelukken samen te voegen en ze na de generiek te tonen. Ik vond het een uitstekend idee... het liet zien welke inspanningen gepaard gaan met filmopnames, welke gevaren. En bovendien kijken mensen de film tot het einde uit en zien ze de namen van alle teamleden.
Maar goed, ik wil niet eindigen in een rolstoel!
In de toekomst ga ik dus invallers gebruiken, maar ik ga toch niet stoppen met films. Ik heb gezegd dat Chinese Zodiac mijn laatste "GROTE ACTIEFILM" zou zijn, maar er wachten nog veel projecten op mij. Ik heb mijn laatste woord nog niet gesproken...
(Gautrhier Keyaerts)
