Het hoeft op zich niet te verwonderen dat Ridley Scott geïnteresseerd was om het verhaal van Mozes in een film te gieten. Hij heeft het wel voor heldhaftige personages met een hoek af, en bovendien gaf het hem de kans om zijn liefde voor episch spektakel nog eens de vrije loop te geven. Zoals hij eerder al liet zien in onder meer 1492, Gladiator, Kingdom of Heaven en Robin Hood. Hoe grootser, hoe beter.
Ridley Scott: Ik heb intussen al zoveel films gemaakt dat een project als Exodus: Gods and Kings me absoluut geen schrik meer aanjaagt. Het ging bijna allemaal vanzelf. Ik kreeg een ijzersterk script in handen, en daarmee kon ik acteurs van het kaliber Christian Bale en Joel Edgerton en Ben Kingsley strikken. De rest was puur plezier.
Wat trok u aan in het script?
Ridley Scott Ik stond ervan versteld hoe weinig ik afwist van Mozes. Ik herinnerde me het rieten mandje op de Nijl, de tien plagen en de stenen tafelen met de tien geboden, maar dat was het zo’n beetje. Ik had geen idee dat het verhaal van Mozes zich zo ver uitstrekte. Hij is niet alleen een belangrijke historische figuur, hij speelt ook een rol van betekenis in drie grote godsdiensten, het Christendom, het Jodendom en de Islam. Ik heb me dus uitgebreid laten informeren door mensen met een gedetailleerde kennis van die periode en dit onderwerp. Op basis daarvan hebben we dan met veel omzichtigheid uit het verhaal van Mozes een film van dik twee uur gedistilleerd.
Dit verhaal heeft 60 jaar geleden al een klassieker opgeleverd met The Ten Commandments van Cecil B. DeMille. Was het moeilijk om daar niet voortdurend aan te denken?
Christian Bale:: Ik was als kind al een grote fan van sandalenfilms. De BBC toonde elke kerst ’s morgens vroeg Ben Hur en terwijl iedereen dan nog sliep, zat ik in mijn eentje voor de televisie. Toen Ridley me om redenen die ik nog altijd niet snap voorstelde om Mozes te spelen, heb ik een paar films opnieuw bekeken. Maar dat was niet in eerste instantie The Ten Commandments. Ik ben begonnen met Monty Python’s Life of Brian en History of the World van Mel Brooks, met die geweldige sketch waar Mozes van de berg afdaalt met 15 geboden in zijn handen en dan stomweg een van die stenen tafelen laat vallen. “Ziehier de Vijftien, euh, de Tien Geboden!” (lacht) En toen ik dan Charlton Heston in The Ten Commandments zag, met zijn statige pose en zijn golvende grijze haren, dacht ik “Wel, ik ga in elk geval niet zo acteren.”
Wat is het belang van Mozes voor de wereld van vandaag, denkt u?
Christian Bale: Hij is het symbool geworden van revolutie. Mozes was dan ook de oorspronkelijke Bevrijder. Hij maakte ook in zichzelf een radicale transformatie door. Aanvankelijk was hij het archetype van de collaborateur. Hij werkte mee met het regime van het Egyptische Rijk, wat fascistische trekken vertoonde, zoals de film duidelijk maakt. En vervolgens evolueerde Mozes naar het archetype van het slachtoffer van datzelfde regime. Daarom heeft zijn verhaal zoveel weerklank, ook vandaag nog. Het is een diepmenselijk verhaal en Mozes was een diepmenselijke profeet. Heel complex en tegenstrijdig. Hoe meer ik over hem las in de verschillende heilige schriften, hoe meer hij me fascineerde.
Ridley Scott Er is onvermijdelijk een verband tussen wat zich 5.000 jaar geleden heeft afgespeeld en de verschillende politieke conflicten die we vandaag over de hele wereld zien. Er valt maar een les te trekken uit de geschiedenis en dat is dat de mensheid nergens lessen uit trekt. We blijven dezelfde fouten maken. Ik probeer weliswaar optimistisch te blijven omdat de wereld de afgelopen halve eeuw op veel vlakken verbeterd is. Maar als je naar de algemene situatie van politieke en religieuze bewegingen kijkt, kan je enkel vaststellen dat we niks bijleren.
